فهرست مطالب
مقدمه
عایق‌های مایع از مواد معدنی و شیمیایی با پایه آب یا حلال تشکیل شده‌اند و قابلیت پذیرش رنگهای متنوع را دارند. اين مواد به دوگروه عایق‌های مایع بر پایه پلی‌یورتان‌ها و عایق‌های مایع بر پایه سیمان تقسیم می شوند. همچون بسیاری از عایق‌ها در عایق‌کاری بام، بالکن، فوندانسیون، به صورت رنگ برای نمای ساختمان و سایر موارد مورد استفاده برای ایزولاسیون کاربرد دارند. عایق‌های مایع دارای مزایایی از جمله، چسبندگی بالا به سطوح زیرین ( از قبیل بتن، ملات، آجر، کاشی، سطوح فلزی )، کاربرد آسان، انعطاف پذیری خوب، مقاوم در برابر اشعه فرابنفش (UV)، پوشش یکپارچه و بدون درز، تنوع رنگ، مقاوم در دما و تناسب با شرایط مناطق مرطوب می‌باشند. از معایب عایق‌های مایع می‌توان به هزینه زیاد اجرا بر روی سطوح ناهموار اشاره کرد.
تعریف:
عایق‌های مایع (Liquid Insulation) از مواد معدنی و تا حدودی شیمیایی با پایه آب یا حلال تشکیل شده‌اند که قابلیت پذیرش رنگهای متنوع را داشته و خاصیت آب‌گریزی یا ضد آب بودن آنها دلیل عمده مطرح شدن آنها بوده است.
کاربردها:
از این نوع عایق‌ها در عایق‌کاری پشت بام‌ها، استخر ، تراس، بالکن و باغچه‌های روی تراس و …، فوندانسیون، پل، تونل و دور لوله‌های فلزی و بتنی انتقال آب، به صورت رنگ برای نمای ساختمان‌ها و …، استفاده می‌شود .
مزایا و معایب:
عایق‌های مایع مزایای زیادی دارند از جمله:
– چسبندگی بالا به سطوح زیرین از قبیل بتن، ملات، آجر، کاشی، سطوح فلزی و …؛
– کاربرد آسان؛
– بدون تغییر رنگ، انعطاف پذیری بالا، مقاوم در برابر اشعه فرابنفش (UV)
– پوشش یکپارچه و بدون درز
– نوع بر پایه آب آن غیر سمی و غیر قابل اشتعال و دوستدار محیط زیست است.
– تنوع رنگ
– مقاوم در دمای بین 40- تا 130+
– معمولاً ضد جلبک و خزه و قارچ بوده و برای محافظت نهایی ساختمان در مناطق مرطوب بسیار مناسبند.
از معایب عایق‌های مایع می‌توان به هزینه زیاد اجرا بر روی سطوح ناهموار اشاره کرد. با توجه به اینکه عایق‌های مایع ممکن است بر پایه آب یا حلال باشند لذا مزایا و معایب هر یک در ادامه آورده می‌شود:
مزایای عایق های بر پایه آب:
– هیچ نوع بخاری از آن متساعد نمی‌شود و بوی بدی ندارد، استشمام آن خطرناک نیست.
– سمی نیست و تماس فیزیکی با آن خطرناک نمی‌باشد.
– تجهیزات به راحتی با آب تمیز می‌شود.
– سازگار با قیر و پلاستیک است.
– هم روی سطح خشک و هم روی سطح مرطوب قابل استفاده است.
معایب عایق های بر پایه آب:
– در صورت تازه بودن با بارندگی از بین می‌رود.
– در صورت یخ زدگی قابل استفاده نیست.
عایق های مایع بر پایه پلی یورتان ها
پلی‌یورتان‌ها (Polyurethane) به شکل‌های مختلف از جمله فوم‌های نرم، فوم‌های سخت، الاستومرها (Elastomers)، ترموپلاستیک‌ها، رزین‌ها، رنگها و پوشش‌های مختلف کاربرد دارند و دارای خواص مکانیکی خوب نظیر استحکام کششی، مقاومت در برابر سایش و تخریب‌شدن می‌باشند. ضمناً این عایق‌ها سختی بالایی دارند و در برابر اسیدها، اشعه نور خورشید و فرسایش، مقاومت خوبی دارند و تنها عیب این نوع عایق‌ها مقاومت کم آنها در برابر دمای بسیار بالاست.
نحوه اجرای کلی
هریک از عایق‌ها طریقه مصرف به خصوصی دارند که دقیقاً بایستی رعایت شوند. لذا روش کلی نصب آنها به شرح زیر است: – محل مصرف عایق‌ها بایستی خشک، تمیز و عاری از هرگونه گرد و غبار باشد. – میزان اختلاط این عایق‌ها با آب در لایه‌های مختلف متغیر است، به نحوی که در لایه اول یا لایه آستر که بوسیله اسپری پخش می‌شود حدود 5 تا 10 درصد آب اضافه می‌شود و تا حدودی از غلظت آن کاسته می‌شود.
– بعد از اجرای لایه اول و قبل از اجرای لایه دوم عایق‌های مایع باید از تمیز بودن و بدون گردو غبار بودن محل اطمینان حاصل نمود . زودن گرد و غبار و خاک از محل قبل از هر مرحله الزامی است. برای بار دوم معمولاً نیازی به اختلاط با آب نیست و پس از گذشت چند ساعت که بستگی به دمای هوا در فصول مختلف دارد عایق لایه اول خشک می‌شود و لایه دوم بوسیله اسپری با ضخامت حدود یک میلیمتر بصورت یکنواخت پاشیده می‌شود و مدت زمان خشک شدن این عایق حداقل یک روز است.
– کار نصب عایق‌های مایع را می‌توان به وسیله فرچه و غلطک و تی هم انجام داد. اما بهتر است این کار با اسپری انجام شود. زمانی که بوسیله فرچه نصب می‌شود تا ضخامت بالاتر از یک میلیمتر نیز قابل اجراست. اما مشکل اساسی زمان خشک شدن است که اگر اطمینان کافی برای عدم بارندگی وجود داشته باشد بلامانع است. پس از خشک شدن یک لایه عایق یکپارچه روی سطوح نصب شده تشکیل می‌شود که غیرقابل نفوذ بوده و از زیبایی خاصی برخوردار است.
– در اکثر کشورهای اروپایی پس از نصب عایق‌های مایع محافظ‌هایی نظیر موزاییک و یا یک لایه سیمانی روی عایق‌ها اجرا می‌شود که این کار عمر عایق‌های نصب شده را تا سالهای زیادی تضمین می‌کند.
– گاهی هنگام نصب لایه اول از یک سری الیاف شیشه برای این لایه استفاده می‌شود. این الیاف در ورودی سطح، پهن می‌شود. یکی از مزایای اساسی عایق‌های مایع ترمیم ساده آنها است و این عایق‌ها (نوع بر پایه آب) به راحتی روی آسفالت، قیرگونی و ایزوگام نیز قابل اجرا می‌باشند.
طبق مقایسه‌ای که بین عایق‌های رطوبتی مختلف انجام گرفته انتخاب از بین دو نوع عایق رطوبتی پیش ساخته (ایزوگام) و عایق‌های مایع در نظر اول شاید کمی مشکل به نظر برسد اما مشخصات محل مورد نیاز برای عایق کاری ما را در این تصمیم‌گیری یاری خواهد نمود. با توجه به ضخامت عایق‌های رنگی اولین پیش‌نیاز مصرف آنها هموار و صاف بودن محل نصب این عایق‌هاست. زیرسازی مقاوم و اصولی برای هردوی این عایق‌ها ضروری است اما در صورتی که محل مورد نظر برای عایق کاری دارای درزها و منافذ و ناهمواری بیشتر باشد در این صورت ایزوگام با 4 میلیمتر ضخامت برای محل مورد نیاز مناسب خواهد بود. برای پشت بام‌های کشور ما که اکثراً آسفالت و دارای منافذ و ناهمواریهای بیشتری هستند شاید مصرف 2 میلیمتر عایق مایع، کفاف هموار نمودن آن را ننماید. در این صورت بهتر است از ایزوگام استفاده شود ولی ساختمان‌هایی که قبلاً یک بار ایزوگام شده‌اند بهتر است برای عایق بندی دوباره، از عایق‌های مایع استفاده نمود. چون اینگونه سطوح از زیرسازی صاف و مورد لزوم برخوردار است، مصرف 1 میلیمتر عایق مایع مقرون به صرفه اقتصادی است. در صورتی که لایه ایزوگام دچار آسیب و تخریب جدی نشده باشد ( خوردگی، آفتاب سوختگی، سوراخ شدن توسط اجسام سخت).
– برای کلیه سرویس‌های بهداشتی، استخرها، مخازن آب و کلاً محل‌هایی که در محیط‌های سر بسته قرار دارند، بهترین عایق همان عایق‌های مایع هستند. زیرا پس از عایق‌ها محافظ‌های خوبی چون موزائیک، سرامیک و کاشی روی عایق مایع را خواهد پوشاند و نیز در مجاورت نور مستقیم آفتاب قرار نخواهد گرفت. هرچند این عایق‌ها در مقابل نور آفتاب نیز مقاوم هستند. به هر حال مقاومت آنها در محیط‌های سر بسته بیشتر است.
– معمولاً برای اجرای این عایق‌ها یک نفر نیروی آموزش دیده کافی است هرچند گاهی برای حمل مصالح و نظافت یک کارگر دیگر نیز مورد نیاز است. با توجه به اینکه این عایق‌ها معمولاً در دو مرحله اجرا نمی‌شود و یک روز بین دو مرحله فاصله است. می‌توان گفت که حدود 100 متر مربع در دو روز کاری توسط دو نفر اجرا می‌گردد. معمولاً نیاز به ابزار خاصی نیست و تنها فرچه یا چرتکه و یا پمپ باد و پیستوله یا اسپری نیاز است. برای مصرف این عایق‌ها بایستی آموزش‌های اولیه به کاربران و نصاب‌ها داده شود. استفاده از این عایق‌ها توسط افراد فاقد تخصص جز بی‌اعتباری برای شرکت نصب کننده و شرکت تولید کننده و عدم آب‌بندی صحیح برای مصرف کننده، نتیجه دیگری ندارد.
– پس از اجرا و خشک شدن کامل عایق، محل آبروها با وسایل مناسب مسدود گردد (مثلاً گچ) با اجرای تمهیداتی که پس از برداشت متریال انسداد، آسیبی به لایه‌های عایق وارد نیاید. سپس سطح مورد نظر جهت تست، آبگیری گردد. پس از گذشت 24 ساعت چنانچه نشتی از جایی مشاهده نگردید کار مورد تایید است.
